At mantarı (Agaricus arvensis)

At mantarı (Agaricus arvensis)

Mantarlı Yaşam

Mantarlı Yaşam

   

AGARİCACEAEAt mantarı (Agaricus arvensis)

Published 2 sene ago on Nisan 28, 2021By Onur Şahin

Agaricus arvensis – At mantarı – Horse mushroom

Taksonomi – Sınıflandırma

Alem: Mantarlar – Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf: Agaricomycetes

Takım: Agaricales

Aile: Agaricaceae

Cins: Agaricus

Tür: Agaricus arvensis

Dünyada yaygın olarak Horse Mushroom (At Mantarı- Türkiye Mantarları Listesinde kayıtlı ismidir) olarak bilinen Agaricus arvensis, Agaricus cinsinin bir mantarıdır.1762’de Jacob Christian Schaeffer tarafından Agaricus arvensis olarak tanımlanmıştır. Spesifik epitet arvensis, ‘tarla’ veya ‘çayırlar’ anlamına gelir. At Mantarı ismi ile en yaygın olarak bulunduğu yaşam alanına atıfta bulunulur. Türkiye’de bilinen diğer isimleri, Evlek Mantarı, At Evleği Mantarıdır. Yeni Zelanda’da bu tür genellikle Kartopu Mantarı olarak bilinir.

Şapka: Agaricus arvensis şapkası, 8 ila 20 cm. (istisnai olarak 30 cm’den fazla olanlara da rastlanılmaktadır) çapa kadar olgunlaşır. Başlangıçta beyaz olan, ancak yaşla birlikte yavaş yavaş sararan, pürüzsüz veya ince pullu olan şapkası başlangıçta küreseldir ve düz olana veya neredeyse tamamen genişleyene kadar büyür. Kalın olan mantar eti beyaz ve serttir. Şapka, çürümenin olduğu yerde sarımsı hale gelir ve yaşlanmış örneklerde şapka genellikle sarı-kahverengi bir renk alır.

Agaricus arvensis

Agaricus arvensis

Lameller: At Mantarı lamelleri ilk başlarda soluk pembe ila beyaz renklidir (bu çok genç ve taze örnekler ölümcül Amanita türleri ile özellikle Amanita virosa – Ölüm Meleği ile karıştırılabilir). Daha sonra donuk çikolata haline gelmek için gri ve kahverengiden geçerler. Yukarıda beyaz, ancak bazen altında sarımsı pullar bulunan büyük bir yayılma halkası yani yüzüğü vardır. 

Agaricus arvensis

Agaricus arvensis

Gövde-Sap: 10 cm boya ulaşabilen sapın çift halkalı yüzüğü vardır. Katı gövde, halkanın üzerinde pürüzsüzdür, ancak bazen altta ince pulludur. Çapı 2 ila 3 cm arasında değişmektedir. Gövde tabanından kesildiğinde, Agaricus arvensis hızla parlak sarıya dönmez, bu yenilebilir çayır mantarları ile, kesilen eti havaya maruz kalır kalmaz gövde tabanı krom sarısına dönen zehirli sararan çayır mantarı Agaricus xanthodermus arasında faydalı bir görsel ayrımdır.

Agaricus arvensis

Agaricus arvensis

Koku: Tadı ayırt edici değildir. Fakat kokusu ayırt edici özellik kabul edilir ve yoğun anason kokar (Benzer tür olan Sararan Çayır Mantarı -Agaricus xanrhodermus’un hoş olmayan fenolik veya mürekkepli bir kokuya sahip olması, At Mantarı ile Zehirli Agaricus xanthodermus’u ayırt edebilmemizde bize yardımcıdır). Bazı kaynaklarda Anason kokusuna ilaveten Badem gibi koktuğu da bildirilmiştir.

Agaricus arvensis

Spor Baskısı: Elipsoidal olan sporları, 6-9 x 4-6 µm boyutlarındadır. Spor baskısı rengi koyu mor-kahverengidir.       

Habitat: Agaricus arvensis, Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’daki en büyük beyaz Agaricus türlerinden biri olarak kabul edilir. Gübreli çayır ve otlakların yanı sıra, ahırların yakınında da sıkça bulunurlar. Saprofıtik olarak yaşamını sürdüren bir mantar olduğundan, bol miktarda çürüyen organik maddelerin bulunduğu yerleri severler. At Mantarı, cinsinin en büyük ve en ayırt edici mantarlarından biridir ve kalıcı otlaklarda genellikle birkaç metre çapında peri halkaları oluşturur. At Mantarı, genellikle ısırgan otlarıyla (besin açısından zengin toprağı seven bir bitki) birlikte bulunur. Ayrıca, Ladin ağaçları ile de mikorizal ilişkili olduğu kayıtlara geçmiştir.

Mevsim: Yaz sonundan Sonbahar sonuna kadar görmek mümkündür. Ağustos’tan Kasım’a kadar sezonu olur demekte yanlış olmaz. Genellikle karıştırılması olası Agaricus campestris- Çayır Mantarından bir veya iki hafta sonra çıkar.

Yenilebilirlik ve Toksisite: At Mantarı, iyi bir yenilebilir çayır mantarı türüdür ve büyük (Portobello) yetiştirilmiş kültür mantarları isteyen herhangi bir tarifte At Evleği Mantarı da kullanılabilir. Risotto ve omletlerde harikadır ve et yemeklerinde kullanılabilir, lezzetli çorbalar veya soslar yapmak için de kesinlikle yeterli tada ve aromaya sahiptir. Bilinmesi önem arz eden konu, bulduğunuz mantarın gerçekten bir At Evleği Mantarı olup olamadığıdır. Zehirli Sararan Çayır Mantarı (Agaricus xanthodermus) veya Ölüm Meleği (Amanita virosa) gibi toksik bir mantar olmadığından kesinlikle emin olmaktır. “Mantar Mantar Benzer” düsturundan yola çıkıp, bilmediğimiz ve %100 emin olmadığımız hiçbir mantarı yemememizin hayat kurtaracağını asla unutmayalım.

Bu yenilebilir ve çok değerli mantarın, bakır ve kadmiyum gibi ağır metalleri biriktirme eğiliminde olduğuna dair raporlar var ve bu nedenle toplanılan habitata çok dikkat edilmesi gerekir. Sanayi bölgelerinden, şehirlere ve yerleşim bölgelerine çok yakın yerlerden, otoban kenarlarından ve tarım ilacı atılmış tarlalardan Çayır Mantarları ve At Mantarı toplanmamalıdır.

Ek bilgiler: Benzer türler içinde ilk sırada, aynı aile ve cinse mensup olan, yenilebilir Agaricus campestris – Çayır Mantarı vardır. Çayır mantarı olan Agaricus campestris genellikle (ancak her zaman değil) daha küçüktür, gençken pembe lamellere sahiptir ve aynı zamanda yenilebilir. Agaricus osecanus’ a da benzer, ama bu mantar nadir bulunan bir tür olup, anason kokusu da yoktur. Agaricus silvicola ile karıştırılabilir. İlkbahar agaricusu olan Agaricus bitorquis, yaz ve sonbaharda daha sık görülen arvensis ve campestris’e benzer. Agaricus bisporus’a benzer. Bu tür Agaricus cinsinin daha yaygın olarak yetiştirilen bir mantarıdır. Zehirli bir tür olan Sararan Çayır Mantarı- Agaricus xanthodermus, kesildiğinde veya zedelendiğinde hızla parlak krom sarısına döner ve anason yerine iyot veya mürekkep kokar. Agaricus urinascens var. urinascens (Agaricus macrosporus) görünüş olarak At Evleği Mantarına çok benzerdir, ancak kesildiğinde veya zedelendiğinde parlak krom sarısına dönmez ve açık otlaklarda ve ormanlık açıklıklarda yetişir. Eski eşanlamlısının spesifik epiteti, bu mantardaki sporların büyük (bir Agaricus türü için) boyutuna atıfta bulunur. Tipik olarak 11 x 6 µm boyutlarda olması onu Sararan Çayır Mantarından ayıran diğer bir özelliktir.

Dip not: Sitemizde yazılanlar, sadece ve sadece BİLGİLENDİRME amaçlıdır. Mantar toplamak ve tanımlamak kesinlikle uzmanlık gerektiren bir konudur. Sitemizdeki bilgilere göre mantar toplamamanız ve tüketmemeniz önemle duyurulur! Diğer yazılarıma göz atmak için tıklayınız.

GALERİ

Güzel mantar görselleri ve bilgiler için Mantarlı Yaşam- Mantar Avcıları Facebook Grubumuzu da ziyaret edebilirsiniz. Web Sitemizde emeği olan herkese çok teşekkür ederiz.

RELATED TOPİCS:AGARİCUS ARVENSİSAT EVLEĞİ MANTARIAT MANTARIEVELEK MANTARIEVLEK MANTARIHORSE MUSHROOM

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yorum * 

İsim * 

E-posta * 

İnternet sitesi 

 Bir dahaki sefere yorum yaptığımda kullanılmak üzere adımı, e-posta adresimi ve web site adresimi bu tarayıcıya kaydet.

@2021 Tüm Hakları mantarliyasam.com'a aittir. Kopyalanamaz. | Bu Web Sitesi HD Solutions Tarafından Yapılmıştır.

Exit mobile version