KATRAN / SEDİR MANTARI ( Tricholoma anatolicum )

Aralık 06, 2020

Tricholoma anatolicum-Katran(Sedir) Mantarı

Bilimsel Sınıflandırma- Taksonomi

Alem: Mantarlar-Fungi

Bölüm : Basidiomycota

Sınıf : Agaricomycetes

Takım : Agaricales

Aile : Tricholomataceae
Cins : Tricholoma

Türler : T. anatolicum

Tricholoma anatolicum,

Yöresel adı “katran mantarı” ya da “gamalak mantarı” olarak bilinen Tricholoma anatolicum H.H. Doğün & Intini başta Adana olmak üzere Kahramanmaraş (Kaya ve ark, 2009), Antalya ve Alanya bölgelerinde sedir (katran) ağaçlarının bulunduğu yerlerde yetişmektedir. Henüz kültüre alınamamış bir türdür. Katran mantarı 2003 yılında Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyelerinden Doç. Dr. Hasan Hüseyin Doğan tarafından bilim dünyasına kazandırılmış bir mantardır. Literatürdeki ismi Tricholoma anatolicum H.H. Doğan & Intini olarak geçmektedir.

Tricholoma caligatum (Viv.) Ricken doğu ülkelerinde, özellikle Japonya’da çok tutulan bir mantardır ve “matsutake” ismi ile bilinmektedir. Genelde ibreli ormanlarda sonbahar aylarında yetişmektedir. İbreli ormanlarda nadiren de Abies Mill. ve Picea L. türleri ile birlikte yetiştiği daha önceden rapor edilmiştir. Japonya’da çok eskiden beri tanınan ve yenen önemli mantarlardan biri olduğu belirtilmektedir (Doğan, 2001). Ülkemizde Ermenek, Manisa, Erzurum, Eğirdir, Adana, Batı Anadolu, İzmir ve Konya yörelerinde tespit edilmiştir.

Şapka Yapısı: Tricholoma anatolicum’da 4-20 cm çapında, önce sapa birleşik topuz şeklinde, sonra açılarak yarı kubbe şeklinden düzgünleşir. Gençken beyaz-krem, gelişme ilerleyince sarımsı kreme döner. Yüzeyi ince yünümsü tüylü, kenarında yünümsü velar kalıntılar asılı bulunur.

Etli kısım: Tricholoma anatolicum’da 2-5 cm kalınlığında, beyaz, sıkı yapılı ve dolgun, katran kokusunda ve tatlımsıdır.

Lamel Yapısı: Tricholoma anatolicum’da krem, sapa girinti yaparak birleşir. Gelişme ilerlediğinde lamel rengi kırmızımsı kahverengi lekelidir.

Sap Yapısı: Tricholoma anatolicum’da 4-10 × 2-5 cm, silindirik ve tabana doğru biraz incelmektedir. Önce beyaz, sonra krem beyazdan krem sarıya döner. Üzerinde ince yünümsü yapıda velar kalıntılar ve annulus bulunur.