Mantarlar bitki mi, yoksa hayvan mı?

                           MANTARLAR 

          Bitki mi, yoksa hayvan mı?

Bazı yönleriyle bitkilere, bazı yönleriyle de hayvanlara benzeyen bu esrarengiz canlılar, ne hayvan, ne de bitki sınıfında yer alırlar. Peki nedir bu mantarlar?

Tarih boyunca bitki olarak, bitkiler ailesinin bir üyesi olarak bilinen mantarların, günümüzde bazı yönleriyle bitkilere, bazı  yönleriyle de hayvanlara benzediği bilinmektedir. Bu nedenle mantarlar doğada ne hayvanlar, ne de bitkiler sınıfında yer alırlar . Mantarlar başlı başlarına  bir başka alemi temsil eden canlılardır. Mantarların 1950’li yıllardan bu yana, hayvanlar ve de bitkiler aleminden farklı olarak bitki ve hayvanların arasında  yer alan Mantarlar Aleminden olduğu bilinmektedir. Mantarlar doğada besin döngüsü sağlayan önemli ayrıştırıcılardır, bu sebeple ekolojik olarak çok önemli canlılar olarak kabul edilirler.

Üzülerek belirtmeliyim ki, dünyamızda mantarlar hakkında halen daha, çok az şey bildiğimiz bir gerçektir. Hatta doğrusunu söylemek gerekirse, pek bir şey bilmiyoruz desek yeridir. Yeryüzünde 1.5 milyon civarında mantar türü olduğu tahmin edilmekte olup , bugüne kadar bunların 69 Bin kadarı tamamen tanımlanmıştır, ve sadece 200 bin  kadarının tür adı konulabilmiştir. Türkiye’de  ise 12-15 bin kadar mantar türü olduğu söylenmektedir.

Görüntü ve yaşam döngüsüyle oldukça enteresan ve esrarengiz canlılardan olan mantarların yenileni ve yenilmeyeni olduğu gibi ☠️zehirli☠️ olanları da vardır. Misal, İmparator mantarı- Sezar mantarı  olarak bilinen Amanita caesarea , Roma döneminden beri bilinen, çok leziz bir mantar olup,  aslında çok zehirli olan bir ailenin ( Amanita )  yenilebilen birkaç üyesinden biri, ve sanırım en leziz olanıdır. Lakin,  aynı aileye mensup  olup, Köygöçüren - Evcikıran olarak bilinen Amanita phalloides ise dünyanın en zehirli mantarları arasındadır! Ağaçlarda parazit olarak yaşayan Fomitopsis pinicola mantarı ise zehirli olmadığı  halde yenmemesi gereken mantarlar arasında yer alır.

                 ZEHİRLİ MANTARLAR

Türkiye’de yaklaşık 15 tür öldürücü mantar olduğu bilinmektedir ve bunlar memleketimizde bolca bulunan türlerdendir. Bununla birlikte yaklaşık 200 tür mantar da zehirli olarak kabul edilmektedir. Öldürücü zehirli türler içinde yer alan Köygöçüren- Amanita palloides ve Ölüm meleği- Amanita virosa gibi mantarlar, Türkiye’deki mantar zehirlenmelerinin ve bu nedenle gerçekleşen ölümlerin yüzde 80’ini oluşturmaktadır. Galerina marginata-Kukuletalı mantar ve Cortinarius orellanus- Örümcek mantarı da yine öldürücü zehire sahip mantarlar arasındadırlar.

Zehirli mantarlar genellikle 1-2 günde insanları öldürmüyor. Mantar zehirlenmesinden dolayı ölümler genellikle birkaç gün hatta. 5 ila 7 gün arasında gerçekleşmektedir. Hatta yendikten 3 ay sonra ve 6 yıl sonra böbrek yetmezliğinden öldüren mantarlar da vardır . Bu nedenle topladıkları mantarı yemeye niyetli olanların mantar türleri hakkında çok iyi bilgiye sahip olmaları, zehirli ve zehirsiz mantarları bilimsel olarak da ayırt edebilmeleri gerekir.